Ayak ve Ayak Bileği Şişmesinin Yaygın Nedenleri
Ayak ve ayak bileğindeki şişlik (ödem), dokularda aşırı sıvı birikmesinden kaynaklanır. Bu durumun birçok farklı nedeni olabilir, bazıları geçici ve zararsızken, bazıları altta yatan ciddi bir tıbbi durumun işareti olabilir. İşte ayak üstü şişmesinin en yaygın nedenleri: - Uzun Süre Ayakta Durma veya Oturma: Özellikle uzun süre hareketsiz kalmak, kanın bacaklarda ve ayaklarda toplanmasına (yerçekimi etkisiyle) ve şişliğe neden olabilir. Uzun uçak veya araba yolculukları buna tipik bir örnektir.
- Yaralanmalar: Ayak bileği burkulması, kırık, incinme veya zorlanma gibi travmalar, bölgede iltihabi bir reaksiyona ve şişliğe yol açar.
- Hamilelik: Hamilelik sırasında vücuttaki artan kan ve sıvı hacmi, rahmin bacaklara giden damarlara baskı yapmasıyla birleşince ayak ve ayak bileklerinde şişme sık görülür.
- Lenfödem: Lenf sisteminin tıkanması veya hasar görmesi sonucu lenf sıvısının dokularda birikmesidir. Genellikle kanser tedavileri (lenf nodlarının alınması) sonrasında görülür.
- Enfeksiyonlar: Deri (selülit) veya eklem enfeksiyonları, enfekte olan bölgede şiddetli şişlik, kızarıklık ve ağrıya neden olur.
- Venöz Yetmezlik: Bacak toplardamarlarının kanı kalbe geri taşımakta zorlanması durumudur. Kan bacaklarda göllenir ve bu da kronik şişliğe yol açar. Varislerle birlikte görülebilir.
- Kalp, Karaciğer veya Böbrek Hastalıkları: Bu organlardaki işlev bozuklukları vücudun sıvı ve tuz dengesini bozarak, sıvının dokularda birikmesine (ödem) neden olur. Kalp yetmezliği, siroz ve nefrotik sendrom gibi ciddi durumların belirtisi olabilir.
- İlaçların Yan Etkileri: Bazı ilaçlar ödem yapabilir. Bunlar arasında hipertansiyon ilaçları (kalsiyum kanal blokerleri), steroidler, hormon tedavileri (östrojen), antidepresanlar (MAOI'ler) ve diyabet ilaçları (tiazolidinedionlar) sayılabilir.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
Aşağıdaki belirtilerden herhangi biri şişlikle birlikte görülüyorsa, derhal bir doktora danışmak önemlidir: - Açıklanamayan, ani veya şiddetli şişlik
- Şişlikle birlikte göğüs ağrısı, nefes darlığı veya baş dönmesi (kalp veya akciğer problemine işaret edebilir)
- Şişliğin olduğu bölgede kızarıklık, sıcaklık ve ağrı (enfeksyon belirtisi)
- Hamilelikte ani ve şiddetli başlayan şişlik (preeklampsi belirtisi olabilir)
- Şişliğin bir yaralanma sonrası ortaya çıkması ve hareket kısıtlılığına neden olması
- Karın ağrısı, bulantı, kusma veya sarılık gibi ek belirtilerin eşlik etmesi
Özet
Ayak üstü şişmesi, günlük aktivitelerden kaynaklanan basit bir durum olabileceği gibi, kalp, böbrek veya karaciğer gibi hayati organlarla ilgili ciddi bir hastalığın da habercisi olabilir. Şişliğin nedeni, süresi ve eşlik eden diğer semptomlar teşhis için kritik öneme sahiptir. Eğer şişlik inatçıysa, kötüleşiyorsa veya endişe verici başka belirtilerle birlikte görülüyorsa, mutlaka bir sağlık uzmanına başvurulmalıdır. |